Cần khung pháp lý quản lý tài sản số, thúc đẩy phát triển kinh tế

Tài sản kỹ thuật số không chỉ giới hạn trong tiền mã hóa như Bitcoin hay Ethereum, mà còn bao gồm nhiều loại hình khác như NFT (tài sản không thể thay thế), token chứng khoán, stablecoin, hay thậm chí là các đồng tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương các quốc gia phát hành.

An ninh Thủ đô dẫn báo cáo của tổ chức TripleA tại Singapore, nước ta hiện có khoảng 17 triệu người sở hữu tài sản mã hóa, chiếm 17% dân số, đứng thứ 5 toàn cầu, so với số liệu trung bình dân số toàn cầu ở mức 6,5% thì đây là con số rất lớn.

Các đồng tiền số phổ biến như bitcoin (BTC), ETH, SOL, DOGE, KAITO, Pi… được giao dịch khá phổ biến. Binance, Remitano, MEXC Global, BitMart là những sàn giao dịch tiền điện tử đang thu hút sự quan tâm lớn.

Còn dữ liệu từ Chainalysis - công ty phân tích dữ liệu crypto hàng đầu thế giới cho thấy dòng chảy tài sản mã hóa vào Việt Nam liên tục duy trì trên 100 tỷ USD mỗi năm, tính từ 2022-2024, cao hơn gấp đôi dòng vốn đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI). Việt Nam đang có cơ hội lớn để tận dụng nguồn thu từ giao dịch tài sản số. Nếu áp dụng mức thuế thu nhập cá nhân 0,1% như chứng khoán, mỗi năm Việt Nam có thể thu về hơn 800 triệu USD tiền thuế.

Theo báo Nhân dân, trước thực trạng nêu trên, Chính phủ đã có những động thái tích cực nhằm xây dựng cơ chế quản lý phù hợp. Cuối tháng 2/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo nghiên cứu áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong lĩnh vực tài sản số. Bộ Tài chính phối hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam được giao nhiệm vụ trình Chính phủ khung pháp lý quản lý tài sản kỹ thuật số ngay trong tháng 3 này.

Theo các chuyên gia, việc xây dựng khung pháp lý không chỉ dừng lại ở thí điểm sàn giao dịch tiền kỹ thuật số mà còn cần bao quát toàn diện hơn về các loại hình tài sản mã hóa khác nhau.

Các quốc gia phát triển như Nhật Bản, Singapore hay Dubai đã sớm nhận thức được tầm quan trọng của việc quản lý lĩnh vực này. Nhật Bản yêu cầu tất cả các sàn giao dịch phải đăng ký với Cơ quan Dịch vụ Tài chính (FSA) từ năm 2017. Dubai thành lập riêng Cơ quan Quản lý Tài sản Ảo (VARA) nhằm thu hút đầu tư và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực blockchain.

Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm quốc tế nhưng cũng cần tận dụng những lợi thế riêng để xây dựng mô hình phù hợp. Một lợi thế lớn là hệ thống dữ liệu dân cư quốc gia do Bộ Công an quản lý có thể tích hợp với giải pháp định danh khách hàng (KYC), giúp kiểm soát tốt hơn các giao dịch và giảm thiểu nguy cơ rửa tiền. Công nghệ blockchain cũng có thể được áp dụng để ghi nhận vĩnh viễn mọi giao dịch, tạo điều kiện thuận lợi cho việc truy vết dòng tiền khi cần thiết.

Chính phủ cũng cần xem xét khả năng phát hành đồng tiền kỹ thuật số quốc gia (CBDC). Ðây là xu hướng đang được nhiều quốc gia lớn thử nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả thanh toán và tăng cường chủ quyền tiền tệ. Việc phát hành CBDC sẽ giúp thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào các nền tảng thanh toán quốc tế.

Một vấn đề nữa cần lưu ý là việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ blockchain và tài sản kỹ thuật số.

Việc xây dựng khung pháp lý quản lý tài sản kỹ thuật số tại Việt Nam không chỉ là yêu cầu cấp thiết, mà còn mở ra cơ hội lớn để đất nước tận dụng tiềm năng từ nền kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu.